Suše u velikom dijelu Evrope izazivaju zabrinutost

Suša ugrožava Evropu

Najnoviji podaci pokazuju smanjenje rječnih tokova i pogoršanje suše: ovi uslovi su izazvani toplijim vremenom od prosjeka i manjim padavinama na većem dijelu kontinenta od početka godine, prema izvještaju „Suša u Evropi – april 2025“, koji je objavio JRC.

Sa prognozama do juna koje pokazuju sušnije uslove od prosjeka u sjevernoj i zapadnoj Evropi, raste zabrinutost zbog uticaja na poljoprivredu, rječni saobraćaj i ekosisteme, navodi se u izvještaju.

Pokrenuti nedostatkom padavina i iznadprosječnim temperaturama, centralna, istočna i jugoistočna Evropa, kao i region istočnog Mediterana, upozorenja na sušu zahvataju sve veće oblasti. Slični uslovi se javljaju u sjeverozapadnoj Evropi.

Ova analiza naučnika JRC-a takođe ukazuje na to da veliki djelovi Mediterana i Bliskog istoka ostaju pod uslovima upozorenja i uzbune zbog suše.

Nasuprot tome, veći dio Portugala, Španije, zapadne i centralne Francuske doživio je kišovitu zimu, dok je sjecerna Italija imala vlažniji početak proljeća. U nekim oblastima, obilne padavine su izazvale smrtne slučajeve, pogođene vegetacijom i oštećene infrastrukture. Kopernikus mape za vanredne situacije poslate su službama za hitne intervencije i regionalnim vlastima kako bi im pomogle u upravljanju krizama.

Vrućina i slabe padavine iscrpljuju rezerve zemljišta i vode

Između januara i marta 2025. godine, veći dio Evrope je doživio toplije uslove od prosjeka. U Alpima, istočnoj Evropi i sjevernoj Skandinaviji prosječne temperature su bile više od 3°C iznad normalnih.

Oskudne padavine i intenzivna vrućina isušile su zemljište, ostavljajući zemljišta u istočnom Mediteranu i sjevernoj Africi značajno osiromašenim vlagom.

Mart 2025. bio je najsušniji mart ikada zabilježen u Njemačkoj. Aprila 12. 2025. godine, nivo rijeke Rajne u Kelnu iznosio je 1,54 metra – što je otprilike polovina uobičajenog nivoa za taj period. Izvor: Evropska unija, snimci sa Kopernikus Sentinel-2

Suša u Evropi pogađa ključne rijeke

Efekti suše postali su očigledniji u evropskim rijekama do početka aprila. Velika područja u sjevernoj Evropi i djelovi zapadnih Alpa trenutno su najviše pogođeni regioni. Zemlje istočnog Mediterana i zapadna Rusija takođe pokazuju znake hidrološkog stresa.

Vrijedi istaći kako su se za samo nekoliko nedjelja uslovi duž rijeke Rajne značajno promijenili, sa naglim padom nivoa vode početkom aprila, posebno u gornjem slivu. Nakon sušne zime i proljeća, smanjeni protok već utiče na rječnu plovidbu u srednjem toku Rajne.

Sušne anomalije i znaci upozorenja za naredne mjesece

Sjeverna Njemačka, zemlje Beneluksa, Danska, južna Skandinavija i veći dio Velike Britanije i Irske zabilježili su veoma suve uslove u martu. Slični obrasci su primijećeni u južnoj Ukrajini i centralnoj do istočnoj Turskoj. Uz sušne uslove u prethodnim mjesecima, ovi trendovi izazivaju zabrinutost o tome kako bi se situacija mogla razvijati kasnije u proljeće i ljeto.

Dok je vegetacija u većem dijelu Evrope izgledala zdravo do kraja marta, znaci stresa su već vidljivi u djelovima sjeverne Afrike, zapadne Sirije i jugoistočne Turske. Rani razvoj biljaka može prikrivati ranjivosti koje bi se mogle pojaviti ako se suša nastavi tokom vegetacije.

Izgledi ukazuju na kontinuirane rizike u nekoliko regiona

Prognoze od aprila do juna 2025. ukazuju na sušnije uslove od prosjeka u sjevernoj i zapadnoj Evropi, uključujući Veliku Britaniju i Irsku. Vlažniji uslovi od prosječnih očekuju se na Iberijskom poluostrvu, u centralnoj Italiji, istočnim Alpima i Grčkoj. Međutim, postoji izvjesna neizvijesnost u prognozi zbog varijabilnosti različitih korišćenih sistema modeliranja.

Vjerovatno je da će rijeke ostati na neobično niskom nivou širom istočne Evrope do maja, a nivoi vode bi mogli još više pasti. U mnogim oblastima nizak protok rijeka već utiče na poljoprivredu, ekosisteme, proizvodnju energije i transport.